باکتری‌های محرک رشد گیاهان می‌توانند موجب تغییر ویژگی‌های ریشه شده و عملکرد گیاهان را به‌ویژه در شرایط تنش رطوبتی افزایش دهند. برای بررسی این موضوع آزمایشی گلدانی با مایه‌زنی سه سویه مختلف از باکتری باسیلوس سیمپلکس (سویه‌های 2-31، 3-42 و 4-51)، دو سطح رطوبتی شامل 80 و 50 درصد گنجایش مزرعه و دو رقم جو کویر و دشت اجرا شد. نتایج نشان دادند که مایه‌زنی با باکتری‌های مذکور به طور میانگین باعث افزایش 28 درصدی عملکرد بیولوژیک جو در شرایط تنش رطوبتی در مقایسه با شاهد شدند. اثر باکتری‌ها در افزایش عملکرد بیولوژیک وابسته به رقم بوده و باکتری Bacillus simplex 31-2 در رقم کویر و باکتری B. simplex 42-3 در رقم دشت بیش‌ترین تأثیر معنی‌دار را داشت. بررسی روابط بین ویژگی‌های ریشه با عملکرد بیولوژیک جو نشان داد که همبستگی خطی بین آن‌ها وجود داشت به طوری که بیش‌ترین مقادیر ضریب تبیین (R²) با صفات وزن تازه ریشه (%84)، حجم ریشه (%83) و سطح ریشه (81%) به‌دست آمد. با توجه به ارتباط بین صفت ریشه با عملکرد بیولوژیک جو و نقش باکتری B. simplex 31-2 در افزایش 121 درصدی سطح ریشه در شرایط تنش رطوبتی به نظر می‌رسد که تأثیر بر صفات ریشه از مکانیسم‌های مهم این باکتری در افزایش عملکرد باشد. ولی عدم تأثیرپذیری ویژگی‌های ریشه در مقایسه با افزایش عملکرد بیولوژیک گیاه توسط مایه‌زنی با باکتری B. simplex 42-3 احتمالاً بیانگر بهبود در سایر فرآیندهای فیزیولوژیک است. در کل می‌توان نتیجه گرفت که باکتری‌های جنس باسیلوس بر تعدیل اثر منفی تنش رطوبتی در جو مؤثر بوده و این باکتری‌ها می‌توانند به‌عنوان کاندیدای مؤثر در تهیه کودهای زیستی مطرح باشند.  

واژه‌های کلیدی: اکسین، باسیلوس، گنجایش مزرعه، سطح ریشه، وزن خشک ریشه.

متن کامل [PDF 2841 kb]   (247 دریافت)