نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

به منظور بررسینقشتغذیهفسفرگیاهمادریبرکیفیتبذرهایتولیدیسیاهدانه (Nigella sativa L.) در خاک آهکی، سه آزمایش در سال‌های 1391 و 1392 در گلخانه تحقیقاتیدانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. آزمایش‌های اول و دوم به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 21 تیمار طراحی شد. هفت تیمار شاهد، ورمی‌کمپوست، گوگرد، ورمی‌کمپوست+ گوگرد، ورمی‌کمپوست+ باکتری تیوباسیلوس، گوگرد+ باکتری تیوباسیلوس و ورمی‌کمپوست+ گوگرد+ باکتری تیوباسیلوس و سه سطح کاربرد فسفر (صفر، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار از منبع دی‌فسفات آمونیوم) به ترتیب عامل اول و دوم بودند. آزمایش اول شامل یک دوره 63 روزه به منظور اعمال اکسیداسیون بیولوژیک گوگرد بود و در پایان این دوره، کشت بذرهای سیاهدانه انجام گرفت. پس از تعیین درصد سبز شدن در آزمایش دوم، آزمایش سوم اجرا شد. در آزمایش سوم، اعمال پرایمینگ (آب مقطر، محلول 500 میلی‌مولار فسفات دی‌هیدروژن پتاسیم و عدم پرایمینگ) در تیمارهای با درصد سبز شدن کمتر از 60%، همراه با تیمار شاهد (تیماری که در آزمایش دوم از بیشترین درصد سبز شدن برخوردار بود) به عنوان تیمارهای آزمایش در نظر گرفته شدند. بر اساس نتایج آزمایش‌های اول و دوم، کاربرد ورمی‏کمپوست+ باکتری تیوباسیلوس و نیز ورمی‌کمپوست+ گوگرد+ باکتری تیوباسیلوس اثرمعنی‌داری در بهبود وزن دانه در بوته و شاخص‌های کیفی بذر مانند درصد سبز شدن و بنیه بذر داشتند. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین شاخص‌های کیفی بذر سیاهدانه با مقدار فسفر قابل جذب در خاک و فسفر بوته مادری مشاهده شد. در آزمایش سوم نیز تیمار پرایمینگ با محلول 500 میلی‌مولار فسفات دی‌هیدروژن پتاسیم منجر به افزایش معنی‌دار درصد و کاهش متوسط زمان سبز شدن بذرها شد.