نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف نیتروژن بر برخی از صفات گیاه کینوا (ژنوتیپ Giza1) تحت تنش شوری آب آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد تهران اجرا شد. در این آزمایش، نیتروژن به‌عنوان فاکتور اصلی شامل 0، 50، 100 و 200 کیلوگرم بر هکتار طی دو مرحله در زمان کاشت و پیش از گلدهی اعمال شد. شوری آب آبیاری شامل شاهد، 3، 6، 9، 12 و 15 دسی‌‌‌زیمنس بر متر به‌عنوان فاکتور فرعی با آبیاری گلدان‌ها در نظر گرفته شد و شوری اولیه خاک 13 دسی‌زیمنس بود. نتایج نشان داد که کود نیتروژن و شوری آب آبیاری تأثیر معنی‌داری بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک اندازه‌گیری شده داشت. بیشترین عملکرد در تیمار شاهد حاصل شد. افزایش کود نیتروژن تا 200 کیلوگرم در هکتار باعث کاهش ۸ درصدی عملکرد دانه و افزایش ۱۳ درصدی وزن هزار دانه نسبت به شاهد شد. بیش‌ترین میزان عملکرد با مقدار عددی 8/79 گرم در گلدان در تیمار شاهد شوری آب آبیاری (EC عصاره گل اشباع 13 دسی‌زیمنس بر متر) حاصل شد. همچنین شوری آب آبیاری 15 دسی‌زیمنس بر متر نسبت به شاهد به‌ترتیب باعث کاهش ۳۰ و ۲۴ درصدی عملکرد دانه و وزن هزار دانه شد. مقدار محتوای نسبی آب، جذب نیتروژن، سدیم و کلرید گیاه با افزایش شوری افزایش یافت و ارتفاع بوته، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم گیاه به‌طور معنی‌داری کاهش پیدا کرد. افزایش شوری آب آبیاری تا 15 دسی‌زیمنس بر متر باعث کاهش 6 درصدی پتاسیم و افزایش 9 درصدی سدیم اندام هوایی کینوا نسبت به شاهد شد، که این تغییرات جزئی در پتاسیم و سدیم گیاه می‌تواند مکانیسم مقاومتی برای کاهش آثار تنش شوری باشد. در مجموع، با توجه به نتایج به‌دست آمده کاشت این گیاه را در مناطقی که شوری آب آبیاری و خاک و همچنین حاصلخیزی کم خاک عامل محدود‌کننده است، می‌توان توصیه کرد.