اخیراً با رشد سریع صنعت و کشاورزی، آلودگی خاک‌های زراعی به کادمیم (Cd) و ذرات پلاستیک به یک مسئله جدی تبدیل شده است. هم‌زمانی وجود میکروپلاستیک‌ها و Cd در خاک، می‌تواند آثار بیولوژیک متنوعی به‌ویژه در مراحل اولیه رشد گیاهان ایجاد کند. در این پژوهش اثر تنش Cd در حضور ذرات میکروپلاستیک پلی‌وینیل کلرید (PVC) بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ارزن دم‌روباهی (.Setaria italica L) رقم باستان، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار با غلظت‌های 0، 50، 100، 150 و 200 میکرومولار Cd و میکروپلاستیک PVC با مقادیر 0، 1، 2، 4 و 6 درصد انجام شد. صفات درصد و مهار جوانه‌زنی، سرعت و میانگین زمان جوانه‌زنی، شاخص بنیه گیاهچه، وزن ذخایر انتقال‌یافته بذر، کارایی انتقال و کارآیی استفاده از ذخایر بذر، جوانه‌زنی نسبی، سطح سمّیت گیاهچه، شاخص تحمل جوانه‌زنی و شاخص تحمل ریشه بررسی شد. نتایج نشان داد که هر دو آلاینده منجر به کاهش اغلب شاخص‌های جوانه‌زنی شدند، با این‌حال حضور PVC در غلظت‌های خاص همراه با تنش Cd منجر به بهبود شاخص‌های مورد نظر گردید. به‌طوری‌که درصد جوانه‌زنی و کارآیی استفاده از ذخایر بذر در غلظت 200 میکرومولار Cd به همراه 1 درصد PVC به‌ترتیب به میزان 43/2 و %206 نسبت به غلظت 200 میکرومولار Cd افزایش یافت. بیش‌ترین درصد مهار جوانه‌زنی نیز مربوط به غلظت 200 میکرومولار Cd بود که با مصرف 1 درصد میکروپلاستیک 52/4 % کاهش یافت. ذرات میکروپلاستیک PVC گرچه آثار نامطلوبی بر روند جوانه‌زنی بذور ارزن دم‌روباهی داشت ولی در حضور Cd در خاک، غلظت‌های کم PVC می‌تواند تا حدودی اثر تعدیل‌کننده بر سمیّت Cd داشته باشد.

واژه‌های کلیدی: ارزن دم‌روباهی، پلی‌وینیل کلرید، جوانه‌زنی، ذخایر بذر، کادمیم.

متن کامل [PDF 1981 kb]   (259 دریافت)