یکی از مشکلات توزیع غیریک‌نواخت املاح در محیط ریشه، سمیت سدیم و کاهش جذب برخی عناصر، به ویژه کلسیم و پتاسیم، توسط بخشی از ریشه است که در محیط شور رشد می‌کند. این فرضیه وجود دارد که در این سیستم‌ها، افزودن پتاسیم و کلسیم به محلول شور می‌تواند خسارت شوری را کاهش دهد. بر همین اساس، این پژوهش به منظور ارزیابی تأثیر کاربرد کلسیم و پتاسیم بر عملکرد میوه، مصرف آب و محصول بر قطره (CPD) گوجه‌فرنگی رقم فالکاتو (Lycopersicon esculentum var. Falcato F1) در سیستم هیدروپونیک با توزیع دینامیک و غیر یک‌نواخت نمک در محیط ریشه انجام شد. در این پژوهش، ریشه‌های گوجه‌فرنگی به دو قسمت تقریباً مساوی تقسیم شدند و نیمی از آنها در محلول غذایی قرار گرفتند. در نیمه دوم سیستم ریشه، محلول 40 میلی‌مولار کلرید سدیم به تنهایی (N) یا همراه با کلرید پتاسیم 6 میلی‌مولار (Nk)، کلرید کلسیم 4 میلی‌مولار (Nc)، ترکیب نمک‌های کلرید کلسیم و کلرید پتاسیم (به ترتیب 2 و 3 میلی‌مولار) (Nck) و محلول غذایی نیم جانسون (Nj/2) قرار داشت. در تیمار شاهد، دو طرف ریشه در محلول غذایی جانسون کامل (C) قرار گرفت. در کلیه تیمارها، هر هفت روز یکبار، دو قسمت ریشه هر گیاه بین دو طرف محیط کشت جابجا می‌شد. نتایج نشان داد که اعمال شوری 40 میلی‌مولار در یک طرف ریشه باعث کاهش وزن تر و خشک ریشه و شاخساره، ارتفاع شاخساره، قطر ساقه، تعداد برگ و عملکرد میوه در مقایسه با شاهد شد. با افزودن کلسیم، کلسیم+پتاسیم و نیز محلول غذایی نیم جانسون به محیط نیمه شور ریشه، رشد شاخساره، ریشه و عملکرد میوه نسبت به تیماری که یک طرف ریشه در معرض شوری 40 میلی‌مولار کلرید سدیم بود به طور معنی‌داری افزایش یافت. در مقابل، افزودن پتاسیم به محیط نیمه شور ریشه در این سیستم نتوانست آثار زیان‌بار شوری بر گیاه را کاهش دهد و حتی باعث کاهش جزئی عملکرد میوه شد. اعمال شوری 40 میلی‌مولار کلرید سدیم در یک طرف محیط ریشه باعث کاهش معنی‌دار مصرف آب گیاه شد. افزودن کلسیم، کلسیم+پتاسیم و محلول غذایی نیم جانسون باعث افزایش معنی‌دار CPD شد. افزودن کلسیم، کلسیم+پتاسیم و هم‌چنین محلول غذایی نیم جانسون در سیستم توزیع دینامیک و غیریک‌نواخت نمک در محیط ریشه به ترتیب باعث جایگزینی 48، 43 و 43 درصد آب شور به جای محلول غذایی شد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، در سیستم توزیع دینامیک و غیریک‌نواخت املاح در محیط ریشه، در صورت کاربرد کلسیم در محلول شور، می‌توان حدود نیمی از آب مصرفی گیاه را با آب شور جایگزین نمود بدون آن ‌که عملکرد میوه کاهش معنی‌داری نسبت به شاهد داشته باشد.

واژه‌های کلیدی: واژه‌های‌ کلیدی‌: شوری موضعی، گوجه‌فرنگی، هیدروپونیک، کلسیم، پتاسیم

متن کامل [PDF 441 kb]   (7319 دریافت)