نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

کودهای نیتراته عمده­ترین منابع نیتروژنه محلول­های غذایی هستند. جایگزینی کودهای نیتراته با اوره راه­حلی جهت کاهش این وابستگی است. همچنین، نیکل برای فعالیت آنزیم اوره­آز گیاهان تغذیه شده با اوره ضروری می­باشد. بنابراین، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج سطح اوره (صفر، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ میلی­گرم در لیتر) و دو سطح نیکل (صفر و ۲ میلی­گرم در لیتر) در چهار تکرار در شرایط آبکشت روی کاهوی رقم سیاهو (Lactuca sativa cv. Siyahoo) اجرا شد. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین وزن تر و خشک برگ و ساقه در غلظت ۵۰ میلی­گرم در لیتر اوره مشاهده شد. سطح برگ در غلظت­های بیش از ۲۵ میلی­گرم در لیتر اوره کاهش یافت. بیشترین شاخص کلروفیل و حداکثر عملکرد فتوشیمیایی کوانتومی فتوسیستم ۲ (F_v/F_m) به­ترتیب در تیمارهای ۱۰۰ و ۷۵ میلی­گرم در لیتر اوره حاصل شد. غلظت نیتروژن کل برگ با افزایش غلظت اوره به­طور معنی­داری افزایش یافت و بیشترین غلظت نیتروژن کل در تیمار ۱۰۰ میلی­گرم در لیتر اوره به‏دست آمد. کاربرد نیکل، عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک کاهو را کاهش داد؛ در حالی که اثر معنی‌داری بر غلظت نیتروژن کل نداشت.

منیزیم نقش کلیدی در فتوسنتز، اختصاص کربوهیدرات­ها، انتقال ساکارز در آوند آبکش، اکسایش نوری و کلروز برگ گیاهان ایفا می‌کند. به‌منظور ارزیابی تأثیر غلظت‌های مختلف منیزیم (صفر (شاهد)، ۲ و ۴ میلی­مولار) و دمای محیط ریشه (۱۵، ۲۵ و ۳۵) بر رشد، عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک خیار گلخانه‌ای (رقم ۷۹۲ Nagen)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال ۱۳۹۳ در سیستم آبکشت، اجرا گردید. نتایج نشان داد که تیمار شاهد به‌طور معنی‏داری وزن ‌تر و خشک برگ، تعداد برگ، سطح برگ و شاخص کلروفیل را کاهش داد؛ ولی، نسبت شاخساره به ریشه به‌طور قابل توجهی افزایش یافت. در این شرایط، زمانی که تیمار شاهد در محلول غذایی همراه با دمای ‌ºС۳۵ در محیط ریشه استفاده گردید این اثرها شدیدتر بود. بیشترین عملکرد (۵۷۸ گرم در بوته) در تیمار ۴ میلی‏مولار منیزیم و دمای‌ºС ۱۵ مشاهده گردید. کمترین عملکرد (۲۷۶ گرم در بوته) در غلظت ۲ میلی‏مولار منیزیم و دمای محیط ریشه ‌ºС۳۵ به‏دست آمد. نسبت Fv/Fm با افزایش غلظت منیزیم در محلول غذایی و با کاهش دمای محیط ریشه، افزایش یافت. با افزایش غلظت منیزیم در محلول غذایی، غلظت منیزیم و فسفر ریشه نیز افزایش یافت. غلظت فسفر برگ با افزایش دمای محیط ریشه افزایش یافت در حالی که غلظت فسفر ریشه با افزایش دمای محیط ریشه کاهش یافت. از نتایج این آزمایش می­توان نتیجه­گیری کرد که با افزایش غلظت منیزیم در محلول غذایی، اثر نامطلوب دمای ‌ºС ۳۵ محیط ریشه کاهش می‌یابد. بنابراین، غلظت ۴ میلی‏مولار منیزیم در محلول غذایی و دمای محیط ریشه ‌ºС۱۵ می‌تواند بهترین تیمار برای پرورش خیار گلخانه‌ای در فصل سرما پیشنهاد گردد.