نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

---

  امروزه سیستم­های تربیتی مختلفی به منظور پرورش رزهای گلخانه­ای به­کار گرفته می­شوند. برخی از سیستم­های تربیتی اجازه نفوذ نور بیشتری به درون تاج­پوشه داده و از این­رو میزان فتوسنتز تاج­پوشه افزایش می­یابد. هدف از این تحقیق ارزیابی پاسخ سیستم­های تربیت کمانی و سنتی به سایه­دهی ( شدت نور کامل، سایه ۲۵، ۵۰ و ۶۵ درصد ) و اثر سایه­دهی روی کیفیت بازارپسندی گل بریدنی رز رقم آوالانژ در شرایط گلخانه بود. آزمایش به‌صورت کرت­های خرد شده، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی، در چهار تکرار با دو نمونه در هر واحد آزمایشی اجرا شد. نتایج نشان داد که سیستم‏های تربیتی بر برخی صفات کیفی تأثیرگذار بودند. گیاهان تربیت شده با روش کمانی، شاخه طویل­تر با وزن تر و خشک بیشتر و هم‌چنین سطح برگ بیشتری نسبت به شاخه­های سرزنی شده تولید کردند. در هر دو سیستم تربیتی، تفات معنی­داری در ارتباط با زمان جوانه­زنی، قطر شاخه گل و سطح برگ ویژه مشاهده نشد. افزایش سایه‏دهی به‌طور معنی‏داری وزن تر و خشک شاخه و قطر شاخه گل را کاهش داد؛ در حالی‌که باعث افزایش سطح ویژه برگ شد. با این وجود، سایه‏دهی تأثیر معنی‏داری بر طول شاخه و سطح برگ نشان نداد . براساس نتایج به‏دست آمده از این تحقیق، کاربرد روش تربیت کمانی می­تواند منجر به بهبود ویژگی­های کیفی رزهای بریدنی نسبت به سیستم تربیت سنتی، تحت شدت نور کم و یا تنش سایه گردد.

---

  آزمایشی برای شناسایی یک محلول بهینه از بین محلول­های غذایی رایج برای پرورش کاهو در دانشگاه تبریز انجام شد. در این آزمایش تأثیر چهار محلول غذایی (هوگلند NS_Hog ، ناپ NS_Knop^_ ، انگلستان NS_UK و محلول دانشگاه تبریز NS_UT ) بر روی دو رقم کاهو ) سیاهو و کانکویستادور ( در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بررسی و صفاتی مانند شاخص کلروفیل، کارایی فتوسنتز، عارضه فیزیولوژیکی سوختگی حاشیه برگ ( Tip Burn )، وزن تر و خشک، سطح برگ و تعداد برگ خوراکی اندازه‌گیری شد. گیاهان در بستر پرلایت کشت و محلول رسانی به پای بوته به‌صورت دستی انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که محلول­های غذایی تأثیر معنی‌دار روی صفات رویشی دارند. به‌طوری‌که گیاهان تیمار شده با محلول غذایی انگلستان بیشترین وزن تر، وزن خشک، سطح برگ و تعداد برگ خوراکی را دارا بودند. کمترین میزان وزن تر، وزن خشک، سطح برگ و تعداد برگ خوراکی در تغذیه با محلول دانشگاه تبریز مشاهده شد. نتایج حاکی از وجود تفاوت معنی‌داری بین ارقام در برخی از صفات بود. رقم سیاهو وزن تر، سطح برگ و تعداد برگ خوراکی، بیشتری نسبت به رقم کانکویستادور داشت. اثر متقابل رقم و نوع محلول غذایی بر صفت شاخص کلروفیل معنی‌دار شد. با توجه به نتایج می‌توان گفت که محلول غذایی انگلستان در این آزمایش به‌عنوان بهترین محلول غذایی برای کشت بدون خاک کاهو می‌باشد .

---

کاهو به عنوان یک سبزی برگی دارای منافع اقتصادی قابل توجهی می‌باشد. با وجود اینکه امروزه تمایل زیادی به تولید این سبزی به صورت آبکشت (هیدروپونیک) وجود دارد، ولی محلول‌های غذایی مختلفی برای پرورش کاهو استفاده می‌شود و یک محلول غذایی بهینه برای پرورش این سبزی در ایران معرفی نشده است. بنابراین، آزمایشی برای شناسایی محلول بهینه از بین محلول‌های غذایی رایج برای پرورش کاهو انجام گرفت. در این آزمایش، تأثیر چهار محلول غذایی (هوگلند و آرنون NSHog، ناپ NSKnop، انگلستان NSUK و محلول دانشگاه تبریز NSUT) روی دو رقم کاهوی سیاهو (Siahoo) و کانکویستادور (Conquistador) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز بررسی و صفاتی مانند مواد جامد قابل حل (TSS)، تست پانل، درصد ماده خشک، محتوای نیتروژن، پتاسیم، فسفر و کلسیم و نیترات برگ اندازه‌گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که محلول‌های غذایی مختلف تأثیر معنی‏داری بر غلظت عناصر و برخی صفات کیفی داشتند. به‌طوری که بیشترین درصد ماده خشک و محتوای نیتروژن و پتاسیم برگ به ترتیب در محلول‌های ناپ، دانشگاه تبریز و هوگلند مشاهده شد. اثر متقابل رقم و نوع محلول غذایی بر نتایج تست پانل معنی‏دار شد، به‌طوری که محلول‌های هوگلند و ناپ در رقم کانکویستادور و محلول‌های انگلستان و هوگلند در رقم سیاهو حداکثر ارزش تست پانل را نشان دادند. اثر محلول‌های غذایی بر سایر صفات اندازه‏گیری شده معنی‏دار نشد. به این ترتیب، به نظر می‌رسد که مصرف محلول‌ غذایی هوگلند از نظر صفات کیفی کاهو ارجحیت داشته باشد. ولی لازم است که محلول‌های غذایی از نظر عملکرد و جنبه‌های اقتصادی نیز بررسی گردند.