محمود نجفی زیلایی، اصغر مصلح‌آرانی، حسن اعتصامی،
دوره ۱۴، شماره ۱ - ( نشریه روابط خاک و گیاه ۱۴۰۲ )
چکیده
در این پژوهش تأثیر باکتری‌های محرک رشد گیاه Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans بر صفات مورفو-فیزیولوژیک گیاه قره‌داغ تحت تأثیر گرد و غبار (شاهد و ۱/۵ میلی‌گرم بر متر مربع در ماه) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که گرد و غبار بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه تأثیر منفی دارد. گرد و غبار باعث کاهش ۲۰، ۱۵، ۱۷ و ۲۰ درصدی در به‌ترتیب کلروفیل a، کاروتنوئید، پروتئین محلول کل و زیست‌توده خشک و افزایش فلاونوئید کل، محتوای فنل کل، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل و گلایسین بتائین به‌ترتیب به مقدار ۱۰۷، ۳۲، ۱۵ و ۱۰ درصدی در مقایسه با نمونه شاهد شد. هر دو باکتری شرایط گیاه را در برابر تنش بهبود بخشیدند؛ به‌طوری‌که
B. pumilus و Z. halotolerans به‌ترتیب باعث افزایش مقدار ۱۳ و ۲۱ درصدی کلروفیل b،و۲۷ و ۴۳ درصدی پروتئین، ۶۰ و ۲۷ درصدی زیست‌توده خشک در شرایط شاهد گرد و غبار شد. در این میان نقش سویه B. pumilus بیش‌تر از سویه Z. halotolerans بود؛ به‌طوری‌که سویه B. pumilus به‌تنهایی بیش‌ترین تأثیر را در افزایش معنی‌دار کلروفیل a و شاخص کیفیت نهال به‌ترتیب به مقدار ۵۲ و ۱۰۸ درصد در تیمار گرد و غبار داشت. نتایج این پژوهش نشان داد که باکتری‌های محرک رشد گیاه جداسازی‌شده از گیاهان مرتعی شور‌پسند می‌توانند باعث افزایش مقاومت گیاه قره‌داغ در شرایط تنش گرد و غبار شوند. این موضوع در جنگل‌کاری بهینه این‌گونه و تثبیت ریزگرد‌های نمکی در پلایاها (دریاچه‌های خشک) در اکوسیستم‌های خشک و نیمه‌خشک دارای اهمیت است.
