مهدی یونسی حمزه‌خانلو، علی ایزدی دربندی، نجات پیرولی بیرانوند، محمد طاهر حلاجیان،
دوره ۳، شماره ۱ - ( مجله علوم و فنون کشت‌هاي گلخانه‌اي ۱۳۹۱ )
چکیده
تنوع ژنتیکی اساس اصلاح نباتات می‌باشد. به همین منظور، نسل هفتم (M۷) ۳۳ لاین جهش یافته حاصل از جهش با پرتو گاما در سویا با دزهای جذبی ۱۵۰، ۲۰۰ و ۲۵۰ گری به همراه رقم L۱۷ مادری که لاین‌های جهش یافته از آن مشتق شده بودند و دو رقم تجاری ویلیامز و کلارک به منظور ارزیابی تنوع برخی صفات مورفولوژیک (تعداد برگ در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعدد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، عملکرد تک بوته، شاخص برداشت، تعداد گره در ریشه و وزن خشک گره‌ها) در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه گروه پژوهشی کشاورزی هسته‌ای پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. لاین‌های بررسی شده از لحاظ تمامی صفات، بجز صفت تعداد دانه در غلاف، اختلاف معنی‌داری را در سطوح احتمال ۱ و ۵ درصد نشان دادند. لاین جهش یافته شماره ۱۳ (M۱۳) به عنوان برترین لاین از نظر صفات بررسی شده شناخته شد. عملکرد تک بوته بیشترین همبستگی را با شاخص برداشت (۸۸۶/۰) داشت که در سطح احتمال ۱% معنی‌دار بود. تجزیه خوشه‌ای بر اساس صفات ارزیابی شده و روش وارد منجر به تفکیک چهار گروه مستقل از همدیگر شد. نتایج نشان داد که پرتوتابی از لحاظ اکثر صفات، نظیر تعداد گره در ریشه و شاخص برداشت، باعث القای تنوع ژنتیک قابل توجهی می-شود.
