زهرا قاسمی، علی اصغر شهابی،
دوره ۴، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۲ )
چکیده
به منظور بررسی اثر پتاسیم و روی با کادمیم در ریشه، ساقه، برگ و میوه گیاه گوجه‌فرنگی، آزمایشی گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به اجرا در آمد. فاکتور اول سه سطح روی (۸/۸۸، ۶/۱۷۷ و ۲/۳۵۵ میکروگرم در لیتر) و فاکتور دوم سه سطح پتاسیم (۲۵۵، ۵۱۰ و ۱۰۲۰ میلی‌گرم در لیتر) بود. در این آزمایش، محلول غذایی پایه (محلول هوگلند) در تمامی تیمارها حاوی غلظت ۲۰ میکرومولار کادمیم بود. در دوره دوم برداشت، غلظت کادمیم، پتاسیم و روی در اندام‌های مختلف گیاه شامل ریشه، ساقه، برگ و میوه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش غلظت روی در محلول غذایی تأثیر معنی‌داری بر غلظت کادمیم و پتاسیم در ریشه نداشت؛ لیکن سبب افزایش غلظت روی در ریشه گردید. در ساقه، کاربرد روی سبب افزایش غلظت کادمیم و روی شد؛ اما تأثیری بر غلظت پتاسیم نداشت. در برگ، غلظت پتاسیم و کادمیم افزایش یافت؛ لیکن تأثیری بر غلظت روی مشاهده نگردید. در میوه نیز غلظت هیچ‌کدام از سه عنصر روی، پتاسیم و کادمیم تحت تأثیر افزایش غلظت روی در محلول غذایی قرار نگرفت. افزایش غلظت پتاسیم در محلول غذایی تأثیر معنی‌داری بر غلظت کادمیم، روی و پتاسیم در ریشه نداشت. در ساقه، تنها غلظت روی افزایش یافت. لیکن در برگ، سبب کاهش معنی‌دار کادمیم همگام با افزایش غلظت پتاسیم شد. در میوه نیز پتاسیم تنها سبب افزایش غلظت روی گردید. اثر متقابل پتاسیم و روی تنها بر غلظت پتاسیم ریشه و غلظت روی در میوه معنی‌دار بود. به طور کلی، در شرایط آزمایش حاضر، در گیاه گوجه‌فرنگی، روی و کادمیم اثر متقابل مثبت (هم-افزایی) و پتاسیم و کادمیم دارای اثر متقابل منفی (ضدیتی) می‌باشند.
