امیرا ادیب، الهام چاوشی، مهرداد محمدنیا،
دوره ۱۴، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۴۰۲ )
چکیده
آلودگی آب توسط فلزات سنگین، یک تهدید زیست‌محیطی است که سلامت انسان را به خطر می‌اندازد. گیاه‌پالایی از راه تالاب‌های مصنوعی، روشی هماهنگ با محیط زیست برای حذف فلزهای سنگین است. هدف این پژوهش، بررسی عملکرد گیاه دانه قناری (.Phalaris arundinacea L) برای حذف آرسنیک و منگنز محلول در بستر شنی اشباع در زمان‌های مختلف ماندابی (HRT) بود. این پژوهش شامل دو آزمایش جداگانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با سه تیمار شامل ۲ طول بستر (BL) (۵۰ و ۱۰۰ سانتی‌متر)، ۴ غلظت دو فلز سنگین (Ci) (آرسنیک: ۰، ۲، ۴، ۶ و منگنز: ۰، ۱۰، ۲۰، ۳۰ میلی‌گرم بر لیتر) و ۵ زمان ماندابی (۳، ۶، ۹، ۱۲ و ۱۵ روز) در ۳ تکرار بود. براساس نتایج، بیشینه جذب آرسنیک (Absmax) مربوط به تیمار ۶ میلی‌گرم بر لیتر، زمان ماند ۹ روز به میزان ۵/۸۸ میلی‌گرم بر لیتر و بیشینه جذب منگنز مربوط به تیمار ۳۰ میلی‌گرم بر لیتر، زمان ماند ۹ روز به میزان ۲۹/۲۵ میلی‌گرم بر لیتر بود. فاکتور تجمع زیستی (BCF) گیاه دانه قناری برای آرسنیک و منگنز، به‌ترتیب برابر ۲/۲۹ و ۰/۱۵ بود که بیان‌گر جذب بیش‌تر آرسنیک نسبت به منگنز به میزان ۱۵/۲۶ برابر بود. مقادیر به‌دست آمده برای جذب سطحی آرسنیک و منگنز توسط بستر شن (qeAs=۰,۰۰۵ mg/g و qeMn=۰,۰۰۴ mg/g) نشان‌دهنده تأثیر بسیار ناچیز این فرایند در این آزمایش بود. میانگین بیشینه بازده گیاه پالایی (RE) منگنز برابر ۹۹/۶۱ درصد در غلظت ۲۰ میلی‌گرم بر لیتر، طول بستر ۱۰۰ سانتی‌متر و روز پانزدهم، و برای آرسنیک برابر ۹۸/۱۱ درصد در غلظت ۶ میلی‌گرم بر لیتر، طول بستر ۵۰ سانتی‌متر و روز ششم بود. با توجه به نتایج، گیاه دانه قناری در شرایط ماندابی و بستر شنی، بازده بسیار مطلوبی در حذف منگنز و آرسنیک محلول نشان داد.
