نصرت اله نجفی، المیرا سرهنگ‌زاده،
دوره ۳، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۱ )
چکیده
شوری و غرقاب از مهمترین تنش‌های غیرزیستی محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان در دنیا می‌باشند. این دو تنش می‌توانند به‌‌طور هم‌زمان رخ داده و بر رشد گیاهان از جمله ذرت اثر تجمعی داشته باشند. در یک آزمایش گلخانه‌ای، تأثیر شوری کلرید سدیم و غرقاب شدن خاک و اثر متقابل آنها بر ویژگی‌های رشد ذرت علوفه‌ای (Zea mays L.) رقم سینگل‌کراس ۷۰۴ مطالعه گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار، شامل مدت غرقاب شدن خاک در پنج سطح (صفر، ۲، ۴، ۸ و ۲۰ روز) و شوری عصاره اشباع خاک در چهار سطح (۱۱/۰، ۲، ۴ و ۸ دسی‌زیمنس بر متر) انجام گردید. نتایج نشان داد که تأثیر شوری بر وزن تر و خشک ریشه و بخش هوایی، نسبت وزن تر بخش هوایی به وزن تر ریشه، شاخص کلروفیل برگ‌ها و ارتفاع گیاه معنی‌دار بود. با افزایش سطح شوری، وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه، شاخص کلروفیل و ارتفاع گیاه کاهش یافتند. تأثیر مدت غرقاب بر وزن تر و خشک بخش هوایی و شاخص کلروفیل برگ‌ها معنی‌دار بود، ولی بر وزن تر و خشک ریشه، نسبت وزن تر بخش هوایی به ریشه و ارتفاع گیاه معنی‌دار نبود. با افزایش مدت غرقاب شدن خاک، وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن تر بخش هوایی به ریشه، شاخص کلروفیل و ارتفاع گیاه به طور معنی‌داری کاهش یافتند. اثر متقابل غرقاب و سطوح شوری بر وزن تر بخش هوایی و شاخص کلروفیل برگ‌ها معنی‌دار بود، ولی بر سایر ویژگی‌های تعیین شده معنی‌دار نبود. بیشترین وزن تر بخش هوایی در تیمار شاهد و کمترین آن در سطح شوری ۸ دسی‌زیمنس بر متر و ۲۰ روز غرقاب به دست آمد. بخش هوایی ذرت نسبت به تنش‌های غرقاب و شوری حساس‌تر از ریشه‌ها بود. نتایج نشان داد که حتی دوره‌های کوتاه غرقاب شدن خاک (۲ روز) بر ویژگی‌های رشد ذرت علوفه‌ای اثر طولانی مدت داشتند.
