حمایت عسگری لجایر، بابک متشرع‌زاده، غلامرضا ثواقبی فیروزآبادی، جواد هادیان،
دوره ۵، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۳ )
چکیده
به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف مس و روی بر جذب عناصر کم مصرف )مس، روی، آهن و منگنز) و پر مصرف (فسفر) در ریشه و شاخساره گیاه دارویی مرزه، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح مس (صفر، ۵ و ۲۵ میلی‌گرم مس در کیلوگرم از منبع سولفات مس) و سه سطح روی ( صفر، ۱۰ و ۵۰ میلی‌گرم روی در کیلوگرم خاک از منبع سولفات روی) به همراه ترکیبی از تمام سطوح فوق (در مجموع ۹ تیمار) بودند. نتایج نشان دادکه کاربرد سطوح کفایت روی (۱۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم) موجب افزایش ۳۶/۸۵، ۲۰/۵۳ و ۰۸/۶۶ درصدی به‌ترتیب غلظت روی، مس و منگنز شاخساره گردید. هم‌چنین کاهش ۳۸/۸، ۰۹/۱۲ و ۹۹/۵۱ درصدی به‌ترتیب در غلظت مس، آهن و منگنز تحت تأثیر ۵۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم روی مشاهده شد. کاربرد سطوح کفایت مس نیز (۵ میلی‌گرم مس در کیلوگرم خاک) باعث افزایش ۵/۱۱۸، ۷۶/۱۹ و ۲۱/۶۳ درصدی به‌ترتیب غلظت مس، روی و منگنز شد ولی سطوح زیاد بود مس (۲۵ میلی‌گرم بر کیلوگرم) به کاهش ۲۰/۱۵ و ۹۹/۷ درصدی غلظت روی و آهن و افزایش ۸۹/۲۰۱ درصدی غلظت منگنز شاخساره منجر گردید. مقدار فلزات مس و روی در داخل اسانس قابل تشخیص نبود. به‌طورکلی نتایج این مطالعه نشان دادکه برهمکنش منفی بین مس، روی و آهن در سطوح بالاتر کاربرد مس و روی اتفاق افتاده است، لذا در مزارع تحت کشت مرزه که دارای کمبود مس و روی هستند باید این مسئله را در نظر گرفت که استفاده توام این دو عنصر در سطوح بالا صورت نگیرد. هم‌چنین به‌دلیل انتقال ناچیز عناصر به داخل اسانس، کشت و کار آنها در خاک‌های آلوده، میتواند مورد توجه قرار گیرد.
