مجید طالبی، فروغ اعتصام، بدرالدین ابراهیم سیدطباطبایی،
دوره ۲، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۰ )
چکیده
پروانش Catharanthus roeus L.)) گیاهی است از خانواده آپوسیناسه و حاوی بیش از ۱۳۰ نوع آلکالوئید ایندولی ترپنوئیدی (TIAs) ازجمله دو آلکالوئید دایمری وینبلاستین و وینکریستین که دارای خاصیت ضد تومور بوده و برای درمان بسیاری از سرطانها به کار می‌روند. به همین دلیل، تاکنون تحقیقات زیادی در زمینه تولید این داروها از طریق کشت بافت گیاهی صورت گرفته است. در این پژوهش، با هدف تعیین بهترین ترکیب هورمونی در محیط کشت آزمایشگاهی برای باززایی غیرمسقیم گیاه پروانش، ۲۵ ترکیب هورمونی برای تولید کالوس از ریزنمونه برگ و هفت تیمار برای باززایی کالوس‌ها در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارهای هورمونی مختلف در تولید کالوس از ریزنمونه برگ در سطح ۱% معنی‌دار است. تیمارهای ۱/۰ و ۵ میلی‌گرم در لیتر BAP و NAA به ترتیب علاوه بر تولید کالوس فراوان، ریشه زیادی نیز تولید کردند. در بین تیمارها، محیط‌های غذایی حاوی زغال فعال برای تولید کالوس و محیط‌های بدون زغال برای باززایی مناسب تشخیص داده شدند. به طور کلی، نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که باززایی غیر مستقیم ریزنمونه برگ، بهدلیل دشواری در باززایی کالوس‌ها، احتمال وقوع جهش سوماکلونال و تولید شاخههای کمتر، برای ریزازدیادی گیاه پروانش روشی مناسب نمیباشد، اما از این روش میتوان برای تولید برخی متابولیتهای ثانویه بهره جست.
مجید طالبی، فروغ اعتصام، بدرالدین ابراهیم سید طباطبایی، غزاله خاکسار،
دوره ۳، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۱ )
چکیده
پروانش (Catharanthus roeus L.) از خانواده آپوسیناسه حاوی بیش از ۱۳۰ نوع آلکالوئید ایندولی ترپنوئیدی (TIAs) میباشد که در بین آنها دو آلکالوئید دایمری وینبلاستین و وینکریستین دارای خاصیت ضد تومور بوده و در درمان بسیاری از سرطانها به‌کار می‌رود. توجه به تولید اختصاصی و افزایش برخی از این آلکالوئیدها در بافت‌های تمایز یافتهای نظیر برگ و ساقه با استفاده از روش‌های باززایی مستقیم ریزنمونه‌های گیاهی از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش، ۳۰ ترکیب هورمونی مختلف در محیط کشت MS برای باززایی مستقیم ریزنمونه گره در نظر گرفته شد. بهترین باززایی مستقیم ریزنمونه گره و تکثیر شاخه با استفاده از هورمون BAP در محیط کشت حاوی ۱ گرم در لیتر ذغال فعال به دست آمد. اگرچه به دلیل وجود ترکیبات فنلی فراوان در پروانش، استفاده از ذغال فعال در محیط کشت برای رشد گیاه الزامی است، اما به دلیل اثر منفی آن در جذب هورمونها و کاهش تکثیر شاخه، بهینهسازی مقدار مصرف آن در محیط کشت حائز اهمیت است. نتایج نشان داد که غلظت ۱ گرم در لیتر ذغال فعال مقدار مناسبی برای تهیه محیط کشت‌های تکثیر شاخه میباشد. هم‌چنین انتقال شاخههای باززا شده به محیط کشت حاوی NAA سبب افزایش رشد طولی شاخهها شد. شاخههای تولید شده در محیط کشت فاقد هورمون و حاوی ۲ گرم در لیتر ذغال فعال تولید ریشه نمودند و پس از انتقال به خاک، با شرایط محیطی سازگار شدند.
