نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

  گزارش­های زیادی مبنی بر مفید بودن همزیستی میکوریزی در خاک وجود دارد. ولی اطلاعات زیادی درباره تأثیر این همزیستی در سیستم‌های کشت بدون خاک در دسترس نیست. این آزمایش با هدف بررسی اثر همزیستی قارچ‌های میکوریزآربوسکولار در شرایط کمبود عناصر کم­مصرف بر شاخص کلروفیل برگ سورگوم در بستر کشت پرلیت انجام شده است. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در گلدان­هایی با بستر پرلیت استریل، گیاهان سورگوم ( Sorghum bicolor L. ) با قارچ‌های گلوموس اتونیکاتوم و گلوموس اینترارادیسز تلقیح شدند و سورگوم غیر­میکوریزی نیز به­عنوان شاهد در نظر گرفته شد. در طول رشد رویشی گیاهان، از محلول غذایی راریسون با سه سطح غلظتی (صفر، نصف و کامل عناصر کم­مصرف) استفاده شد. نتایج نشان داد که برای واحدهای آزمایشی، میانگین وزن تر گیاه سورگوم غیرمیکوریزی و همزیست با قارچ­های گلوموس اتونیکاتوم و گلوموس اینترارادیسز به‌ترتیب ۹۰، ۱۴ و ۱۱ گرم بود. میانگین کلونیزاسیون ریشه گیاه سورگوم با قارچ­های گلوموس اتونیکاتوم و گلوموس اینترارادیسز به‌ترتیب ۴۳ و ۳۷ درصد بود. تیمارهای میکوریزی باعث کاهش شاخص کلروفیل برگ در مقایسه با تیمار شاهد شدند و با کم شدن غلظت عناصر کم­مصرف در محلول غذایی نیز این شاخص کاهش یافت. با افزایش سن گیاهان و نزدیک شدن به مرحله زایشی، شاخص کلروفیل برگی افزایش یافت. با توجه به نتایج به­دست آمده، به نظر می­رسد یکی از عوامل کاهش وزن گیاهان میکوریزی در شرایط این آزمایش، کاهش کلروفیل و به دنبال آن کاهش توان فتوسنتزی گیاهان همزیست باشد. انجام مطالعات تکمیلی برای ارزیابی دقیق­تر تأثیر قارچ­های همزیست بر رشد و عملکرد گیاهان در سیستم­های کشت بدون خاک ضروری است.