نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

---

کودهای آلی و قارچ‌های هم‌زیست به‌علت نقش ویژه آن‌ها به‌عنوان حلقه ارتباطی خاک و گیاه در حیطه کشاورزی اهمیت بسیار دارند. در حال حاضر بخش‌های وسیعی از باغات پسته کشور، با بحران شوری آب و خاک مواجه هستند. در این پژوهش تأثیر کمپوست ضایعات فرآوری شده پسته در سه سطح (صفر، ۱۰ و ۱۵ کیلوگرم به‌ازای هر نهال) و قارچ میکوریز در سه سطح (صفر، ۱۰۰ و ۲۰۰ گرم خاک حاوی اسپور قارچ به‌ازای هر نهال) متعلق به چهارگونه (Funneliformis mosseae،وRhizophahus intraradices،وGlomus iranicus و irregularis Rhizophahus) بر رشد رویشی و غلظت عناصر غذایی برگ دانهال‌های دو رقم پسته اکبری و بادامی زرند با سه تکرار (هر تکرار شامل چهار دانهال) بررسی شد. این پژوهش به‌صورت آزمایش کرت‌های خردشده-فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی به‌مدت دو سال (۱۳۹۶ و ۱۳۹۸) در شرایط شور و سدیمی بودن آب و خاک اجرا شد. نتایج نشان داد که کاربرد ۱۵ کیلوگرم کمپوست ضایعات پسته غلظت عناصر نیتروژن، آهن، روی و منگنز موجود در برگ را به‌ترتیب ۴، ۹/۷، ۸ و ۱۲/۱ درصد در مقایسه با شاهد افزایش داد. همچنین با کاربرد ۱۵ کیلوگرم کمپوست ضایعات پسته ارتفاع، عرض و سطح برگ دانهال نیز به‌ترتیب ۹/۶، ۱۱/۸ و ۲/۸ درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. بیش‌ترین غلظت آهن برگ (۷۰۲/۲ میلی‌گرم بر کیلوگرم) در تیمار ۲۰۰ گرم قارچ، و در تیمار ۱۰۰ گرم میکوریز غلظت منگنز، سطح برگ و ارتفاع به‌ترتیب با مقادیر ۶۴/۸ میلی‌گرم در کیلوگرم، ۴۱۵/۳ سانتی‌مترمربع و ۴۴/۹ سانتی‌متر بیش‌ترین بود. درصد کلونیزاسیون ریشه در ارقام اکبری و بادامی زرند به‌‌ترتیب ۳۵/۱ و ۲۷/۲ بود. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد ۱۵ کیلوگرم کمپوست ضایعات پسته به همراه ۱۰۰ گرم قارچ میکوریز در شرایط شوری زیاد آب و خاک می‌تواند موجب رشد رویشی مناسب در دانهال‌های پسته شود.