نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

گیاهان در دوران رشد خود با تنش‌های متعدد محیطی مواجه می‌شوند. هر یک از این تنش‌ها، با توجه به میزان حساسیت و مرحله رشد گیاه، می‌توانند اثرهای متفاوتی بر رشد، متابولیسم و عملکرد آن داشته باشند. یکی از راه حل‌ها برای کاهش اثرهای منفی ناشی از تنش‌ها، استفاده از مواد هیومیک است. مطالعه حاضر به‌منظور بررسی تأثیر اسید هیومیک و تنش خشکی بر شاخص‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل جعفری صورت گرفت. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طی پائیز و زمستان سال 1394 در گروه علوم باغبانی دانشگاه اراک به اجرا درآمد. در این تحقیق، تأثیر چهار سطح اسید هیومیک (صفر، 50، 100 و 250 میلی‌گرم در لیتر) و سه دوره آبیاری (5، 10 و 15 روزه) بر ویژگی‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل جعفری (طول ریشه، تعداد برگ و گل، میزان کلروفیل a، b و کل، کارتنوئید، فسفر، کلسیم و پرولین) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی، طول ریشه‌ها و میزان پرولین افزایش یافت، به‌طوری که بیشترین میزان پرولین در تیمار با دور آبیاری 15 روز و بدون استفاده از اسید هیومیک و کمترین مقدار نیز در دور آبیاری 5 روزه و کاربرد 250 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک به‌دست آمد. با این حال، تنش خشکی موجب کاهش تعداد برگ‌ها و گل‌ها، رنگیزه‌های کلروفیل (a، b و کل)، کارتنوئید، میزان فسفر و کلسیم گردید. غلظت‌های بیشتر اسید هیومیک، به‌ویژه 250 میلی‌گرم در لیتر، میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، فسفر، طول ریشه‌ها، تعداد برگ در هفته ششم و تعداد گل را افزایش داد؛ ولی میزان کلسیم و پرولین را کاهش داد. تیمار 250 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک علاوه بر اینکه اثر منفی تنش خشکی را کاهش داد، توانست ویژگی‌های فیزیولوژیک و مورفولوژیک را بهبود بخشد. به‌طور کلی، استفاده از اسید هیومیک، به‌ویژه غلظت‌های زیاد آن، برای افزایش دور آبیاری گل جعفری پیشنهاد می‌شود.