نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

امروزه شور و قلیائی شدن آب و خاک به یک مشکل زیست‌محیطی تبدیل شده که تولید محصولات کشاورزی را محدود کرده است. نور از فاکتورهای اصلی تنظیم‌کننده رشد و نمو گیاهان است. سیلیسیم نقش بسیار مهمی در رشد و عملکرد گیاهان دارد. استفاده از سیلیسیم و نور LED می‌تواند سبب کاهش محدودیت تولید محصولات کشاورزی در شرایط شور و قلیائی شود. بدین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار برای بررسی اثر غلظت‌های 0 و 75 میلی‌گرم بر لیتر سیلیکات سدیم و چهار منبع نور طبیعی گلخانه (شاهد)، نور قرمز (%100)، نور آبی (%100) و نور قرمز %70 + نور آبی %30 با شدت 200 میکرومول بر متر مربع در ثانیه بر گیاه عروسک‌ پشت‌پرده تحت غلظت‌های مختلف تنش بی‌کربنات سدیم + کلرید سدیم (شاهد، 40 + 10 و 80 + 20 میلی‌مولار) و ارزیابی کارایی آن‌ها در کاهش اثر تنش اجرا شد. نتایج نشان داد تغذیه برگی سیلیسیم همزمان با کاربرد نور LED هم در شرایط غیرتنش و هم در شرایط تنش ملایم و شدید باعث افزایش محتوای نسبی آب برگ و همچنین کارایی مصرف آب شد که این افزایش به‌ویژه در شرایط تنش شدید چشمگیر بود. استفاده از سیلیسیم میزان فنل و پرولین را هم در شرایط غیرتنش و هم در شرایط تنش افزایش داد و کاربرد نور LED به‌ویژه نور آبی + قرمز نیز باعث افزایش این شاخص‌ها شد. اگرچه اثر برهمکنش عوامل مورد بررسی بر میزان قندهای محلول، آنزیم گلوتامین سنتتاز ریشه و اندام هوایی، عناصر منگنز و روی و شاخص سبزینگی گیاه معنی‌دار نشد ولی کاربرد سیلیسیم و همچنین نور LED اثر افزایشی بر تمام این شاخص‌ها داشتند. بنابراین کاربرد سیلیسیم و نور LED می‌تواند سبب بهبود شاخص‌های رشدی گیاه عروسک پشت‌پرده و افزایش مقاومت این گیاه به تنش شوری-قلیائیت شود.