نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

ارتباط گیاه با ریزجاندارانی مانند قارچ‌های درون‌زی دیواره تیره، می‌تواند آثار مضر تنش‌های محیطی مانند شوری را کاهش دهد. در این پژوهش تأثیر قارچ‌های درون‌زی دیواره تیره جدا شده از ریشه‌ نخل خرما بر ‌‌افزایش مقاومت به شوری گوجه‌فرنگی (Lycopersicon esculentum cv. Super cheif) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور شامل نوع جدایه در 13 سطح [ control (PDA plug)و,Dو-39،وEو-22،وCو-22،وAو-21،وFو-19،وAو-16،وDو-15​​​​،وAو-14،ووCو-11، وDو-10،وBو-8، Bو-4] و شوری در 3 سطح (صفر، 50 و 100 میلی‌مولار کلرید سدیم) با 3 تکرار اجرا شد. گیاهان گوجه‌فرنگی در سطوح مختلف شوری با جدایه‌های قارچی درون‌زی ریشه‌های نخل خرما تلقیح شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس در تیمار قارچی با جدایه‌های Bو-4 و Cو-11 آثار منفی شوری (تا 100 میلی‌مولار معادل 9/52 دسی‌زیمنس بر متر) بر زیست‌توده گیاه گوجه‌فرنگی کاهش یافت. در شوری 100 میلی‌مولار جدایه Bو-4 بیش‌ترین وزن تازه بوته و جدایه Cو-11 بیش‌ترین وزن خشک بوته را نسبت به سایر تیمارها داشت و نسبت به تیمار بدون قارچ به‌ترتیب %55/51 و %55/26 بیش‌تر بود. با افزایش سطح شوری تا 100 میلی‌مولار جدایه‌های Bو-4،وBو-8،وDو-10 و Cو-11 در کاهش غلظت سدیم، افزایش غلظت پتاسیم و افزایش نسبت پتاسیم به سدیم کارایی زیادی داشتند. تیمار قارچی (Dو-10 و Bو-8) موجب افزایش معنی‌دار غلظت فسفر (19%) نسبت به تیمار بدون قارچ شد. در سطوح مختلف شوری جدایه‌های Cو-11،وDو-39 و Dو-10 موجب افزایش آب نسبی برگ شدند. افزایش شوری تا 50 میلی‌مولار (معادل 5/44 دسی‌زیمنس بر متر) با افزایش وابستگی درون‌زی همراه بود و جدایه Cو-11 و Bو-4 بیش‌ترین افزایش را (%43) نسبت به جدایه‌های دیگر نشان دادند.