نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

سیستم‌های کشت هیدروپونیک با توجه به مزایای متعدد نظیر افزایش عملکرد، تولید محصول سالم و یکنواخت و کاهش نیاز به کارگر، در حال گسترش است. یکی از نکات مهم برای موفقیت آمیز بودن تولید در این سیستم‌ها، تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه، بسته به نوع بستر کشت، در طی دوره رشد گیاه است. این پژوهش با هدف بررسی اثر بستر کشت بر جذب عناصر غذایی نیتروژن، پتاسیم و منیزیم توسط خیار گلخانه‌ای صورت گرفت. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی با پنج تیمار، در چهار تکرار و تعداد 10 بوته در هر تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان اجرا شد. تیمارها شامل پنج بستر کاشت شامل کوکوپیت خالص، پرلیت-کوکوپیت (به نسبت حجمی 50-50)، پرلیت – کوکوپیت - پیت‌ماس با دو نسبت حجمی (50-20-30 و 50-30-20) و پرلیت-پیت‌ماس (به نسبت حجمی50-50) بودند. خصوصیات فیزیکوشیمیایی بسترهای کشت، غلظت نیتروژن، پتاسیم و منیزیم و عملکرد گیاه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که از لحاظ عملکرد محصول خیار، اختلاف معنی‌داری بین بسترهای مختلف کاشت دیده نشد. اختلاف معنی‌داری (در سطح 5 درصد) از لحاظ زیست‌توده گیاه مشاهده شد. به طوری که بیشترین زیست‌توده گیاه در بستر کشت کوکوپیت و پرلیت-کوکوپیت به‌دست آمد. بین بوته‌های خیار رشد کرده در بسترهای مختلف، اختلاف معنی‌داری از لحاظ غلظت نیتروژن، پتاسیم و منیزیم مشاهده نشد. با این وجود، بیشترین غلظت نیتروژن و پتاسیم در مراحل دوم و سوم نمونه برداری، در کوکوپیت مشاهده شد. منیزیم گیاه در مراحل اول و دوم نمونه‌برداری، در تمامی بسترها از غلظت بحرانی کمبود آن بیشتر بود. به طور کلی، بهترین غلظت عناصر غذایی و عملکرد در بستر کشت کوکوپیت به‌دست آمد که می‌تواند به عنوان بستر کشت مناسب خیار در سیستم‌های هیدروپونیک استفاده شود.