نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

مطالعه تغییرات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی در شرایط تنش، راهکار مناسبی جهت بررسی جنبه‌های وراثتی تحمل به تنش فراهم می‌آورد. در این مطالعه، تغییرات وضعیت آب، تنظیم‌کننده‌های اسمزی و فعالیت آنزیم­های آنتی‌اکسیدان بافت برگ گیاه ارزن پادزهری
(Panicum antidotale Retz)تحت تنش شوری در شرایط گلخانه طی پنج هفته متوالی ارزیابی شد. اعمال تیمارهای شوری آب آبیاری (صفر (شاهد)، 70، 140، 210 و 280 میلی‌مولار NaCl) در مرحله چهار برگی گیاهچه‌ها آغاز شد. نتایج نشان داد که اختلاف بین بیشترین محتوای نسبی آب برگ در تیمار غیر شور در مقایسه با کمترین مقدار در تیمار 280 میلی‌مولار شوری به‌ترتیب 67/8، 31، 25، 28 و 27 درصد در هفته­های اول تا پنجم بود. پتانسیل اسمزی آب برگ در تیمارهای مختلف شوری با گذشت زمان روندی کاهشی نشان داد و از 717/0- مگاپاسکال در هفته اول به 26/1- مگاپاسکال در هفته پنجم پس از اعمال تنش رسید. مقدار کل کربوهیدرات‌های محلول برگ نیز با شوری کاهش یافت. در 28 روز پس از اعمال تنش، فعالیت اسکوربات پراکسیداز در تیمار غیر شور 40% بیشتر از تیمار 280 میلی‌مولار بود؛ هر چند بیشترین فعالیت آنزیم اسکوربات پراکسیداز به تیمار 70 میلی‌مولار شوری تعلق داشت. محتوای نسبی آب برگ (^**62/0=r) و پایداری غشا (^**52/0=r) بیشترین همبستگی مثبت را با تولید ماده خشک گیاه ارزن پادزهری داشتند. هم‌چنین، افزایش فعالیت مهار رادیکال DPPH (^**61/0-=r) و فنول کل (^**69/0-=r) در تولید ماده خشک و تحمل شرایط شور نقش مؤثری داشتند. روش رگرسیون گام به گام نشان داد که غلظت کل فنول (722/0- = β) و مقدار پرولین بخش هوایی (265/0- = β) از مؤلفه‌های اصلی تحمل به شوری در گیاه ارزن پادزهری محسوب می­شوند.