نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

شوری مسئله بسیار جدی برای توسعه کشاورزی، به­ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، به شمار می­رود. از طرف دیگر، مزایای متعدد کشت بدون خاک در این مناطق سبب گسترش استفاده از این سیستم­ها شده است. در این پژوهش، به منظور بررسی اثر بسترهای مختلف کشت و تنش شوری بر ویژگی­های فیزیولوژیک و عملکرد کلم بروکلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور بستر کشت (کوکوپیت، پرلایت، ماسه، 25% کوکوپیت+ 75% پرلایت، 75% کوکوپیت+ 25% پرلایت و 50% پیت+ 50% پومایس) و سه سطح شوری (صفر، 100 و 150 میلی­مولار کلرید سدیم) با چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که بستر کشت، سطوح مختلف شوری و اثر متقابل آنها تأثیر معنی‌داری بر ویژگی­های مورفولوژیک، تعداد روز تا گل‏دهی، وزن تر و خشک برگ، غلظت عناصر غذایی و وزن سر داشت، به طوری که بیشترین مقادیر فاکتور­های ذکر شده در تیمار سطح شوری صفر و بستر کشت 50% پیت+ 50% پومایس به‏دست آمد. این بدان معنی است که بستر کاشت بر تأثیر شوری روی گیاهان مؤثر می­باشد. سطوح زیاد شوری باعث کاهش رشد و عملکرد کلم بروکلی شده و این کاهش رشد با کاهش میزان کلروفیل و غلظت عناصر کلسیم، پتاسیم و آهن و افزایش غلظت سدیم و کلر در بافت برگ همراه بود. بهترین ترکیب بستر کشت، چه در شرایط شور و چه در شرایط غیر شور، 50% پیت+ 50% پومایس بود. اگرچه کلم بروکلی در بستر پرلایت رشد مناسبی نداشت، ولی باعث زودرسی آن شد. در این آزمایش، تیمار شوری علاوه بر کاهش وزن سر، کیفیت محصول کلم بروکلی را نیز کاهش داد. با توجه به نتایج به‏دست آمده، بستر 50% پیت+ 50% پومایس مناسب‌ترین بستر برای تولید کلم بروکلی بود.