نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

---

امروزه مدیریت تنش در فضاهای سبز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر کم-آبیاری تنظیم شده در چهار سطح (۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد نیاز آبی چمن) بر سنجه‌های بیوشیمیایی چهار گونه گیاه پوششی چمن لولیوم پرنه (Lolium perenne)، پتنتیلا (Potentilla)، شبدر سفید (Trifolium repens) و فرانکینیا (Frankenia) برای استفاده در فضای سبز، با سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که گونه فرانکینیا بیشترین محتوای پرولین (۸۴/۰ میلی‌گرم در گرم وزن تر) و کمترین میزان کلروفیل (۹/۱۵ میلی‌گرم در گرم وزن تر)، تیمار آبی ۷۵% تنش، بیشترین میزان پرولین (۸۴/۰ میلی‌گرم در گرم وزن تر) و تیمار شاهد بیشترین محتوای کلروفیل (۶/۳۲ میلی‌گرم در گرم وزن تر) را داشتند. در ارتباط با قندهای کل محلول، گونه‌های لولیوم پرنه و شبدر سفید به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر (۵۴/۱ و ۷۹/۰ میلی‌گرم در گرم وزن تر) را به خود اختصاص دادند. همچنین، گونه شبدر سفید بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی (۰۵/۷۵%) را از خود نشان داد. در مجموع، کم‌آبیاری تنظیم شده بر خصوصیات بیوشیمیایی گیاهان مورد مطالعه مؤثر بود. اما استفاده از آن تا مرز ورود خسارت به گیاه، از راهکارهای مدیریتی مهم جهت کاهش مصرف آب در فضای سبز می‌باشد.

---

به‌منظور بررسی تأثیر پیش‌­تیمار بذر با اسید سالیسیلیک و پاکلوبوترازول بر گیاه دارویی جعفری در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌‏صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در شرایط گلخانه و آزمایشگاه تحقیقاتی گروه باغبانی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج سطح پرایمینگ (پیش‌‏تیمار بذر با غلظت‏‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی‌گرم بر لیتر اسید سالیسیلیک و ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی‌گرم بر لیتر پاکلوبوترازول و شاهد (بدون پرایمینگ)) و سه سطح تنش خشکی (۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ درصد رطوبت ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد که پیش‌­تیمار بذر، ارتفاع بوته، وزن خشک بوته و ریشه، محتوای پرولین، هدایت روزنه­‌ای و محتوای پتاسیم جعفری را به‌طور معنی­‌داری تحت تأثیر قرار داد (P<=۰/۰۵). پیش‌تیمار بذر با غلظت‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی‌گرم بر لیتر اسید سالیسیلیک به‌ترتیب باعث افزایش ۱۴ و ۸ درصدی وزن خشک بوته جعفری در مقایسه با شاهد شد. پیش‌تیمار بذر با غلظت‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی‌گرم بر لیتر پاکلوبوترازول به‌ترتیب باعث کاهش ۱ و ۱۱ درصدی وزن خشک بوته جعفری نسبت به گیاهان شاهد شد. تمام صفات رویشی مورد بررسی تحت تأثیر تنش خشکی کاهش یافتند، اما محتوای پرولین و پروتئین محلول برگ افزایش نشان داد. حداکثر میزان پرولین برگ (۲/۴ میکروگرم بر گرم وزن تر) برای ۲۵ درصد رطوبت ظرفیت زراعی و کمترین میزان آن (۱/۰۶ میکروگرم بر گرم وزن تر) به شرایط ۱۰۰ درصد رطوبت ظرفیت زراعی تعلق گرفت. پیش­تیمار بذر با سالیسیلیک اسید، با تأثیر مثبت بر خصوصیات رشدی و فیزیولوژیک، باعث افزایش مقاومت نسبت به تنش خشکی در مقایسه با پاکلوبوترازول شد.