۱۱ نتیجه برای کلرید سدیم
فرهاد مظلومی، عبدالمجید رونقی ، نجفعلی کریمیان،
دوره ۲، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۰ )
چکیده
چکیده
غلظت بهینه کلسیم در خاک‌های شور عامل مهمی در کنترل شدت سمیت برخی یون‌ها است، مخصوصاً در گیاهانی که به آسیب کلر و سدیم حساس هستند. به منظور بررسی اثر شوری و کلسیم تکمیلی بر رشد رویشی، عملکرد میوه و غلظت برخی عناصر غذایی در ریشه، شاخساره و میوه توت فرنگی (Fragaria ananaassa Duch) رقم سلوا، تحقیقی گلخانه‌ای در محیط کشت بدون خاک، به‌صورت فاکتوریل ۵×۳ در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح شوری (صفر، ۲۰ و ۴۰ میلی‌مولار از منبع کلرید سدیم) و پنج سطح کلسیم تکمیلی (صفر، ۵ و ۱۰ میلی‌مولار از طریق افزودن به محلول غذایی، ۵/۰ و ۱ درصد به صورت محلول پاشی از منبع کلرید کلسیم) بود. نتایج نشان داد که افزودن کلرید سدیم به محلول غذایی بر وزن خشک ریشه، شاخساره و وزن تازه میوه تأثیر منفی گذاشت و کاهش وزن خشک شاخساره و میوه بیشتر از ریشه بود. کاربرد کلسیم تکمیلی نه تنها سبب بهبود رشد رویشی و عملکرد میوه نگردید، بلکه سبب کاهش آنها نیز شد. تیمار کلرید سدیم (شوری) سبب افزایش غلظت سدیم ریشه، شاخساره و میوه گردید و کاربرد سطوح ۵ و ۱۰ میلی‌مولار کلسیم تکمیلی غلظت سدیم ریشه را کاهش داد. با افزودن شوری به محلول غذایی، غلظت کلسیم شاخساره در برخی تیمارها کاهش پیدا کرد، اما غلظت کلسیم ریشه و میوه تحت تأثیر قرار نگرفت. کاربرد کلسیم تکمیلی سبب افزایش غلظت کلسیم در همه اندام‌های توت فرنگی گردید. با کاربرد کلرید سدیم، غلظت پتاسیم در ریشه کاهش، اما در میوه افزایش یافت و در شاخساره تحت تأثیر قرار نگرفت. غلظت پتاسیم ریشه در حضور کلسیم تکمیلی تغییر نکرد. غلظت پتاسیم شاخساره فقط در کاربرد تنهای کلسیم تکمیلی کاهش پیدا کرد و غلظت پتاسیم میوه با کاربرد کلسیم تکمیلی افزایش نشان داد. با کاربرد شوری و کلسیم تکمیلی غلظت منیزیم ریشه در تمام تیمارهای آزمایش و غلظت منیزیم شاخساره در برخی تیمارها در مقایسه با شاهد کاهش نشان داد. به طور کلی، کاربرد کلسیم تکمیلی با وجود این‌که سبب افزایش غلظت کلسیم در اندام‌های مختلف گیاه شد اما در کاهش اثرات منفی شوری بر رشد رویشی و عملکرد میوه توت فرنگی مؤثر نبود.
فرهاد مظلومی، عبدالمجید رونقی،
دوره ۳، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۱ )
چکیده
شوری خاک می‌تواند سبب ایجاد عدم توازن بین عناصر غذایی در گیاهان شود. افزودن برخی عناصر غذایی به خاک‌های شور می‌تواند تا حدودی از اثرهای منفی شوری بر رشد و عملکرد گیاهان کم کند. به منظور بررسی اثر شوری و فسفر بر رشد و ترکیب شیمیایی دو رقم اسفناج (خاردار و ویروفلی اصلاح شده)، یک تحقیق گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل ۲×۳×۲ در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح شوری (۶/۰، ۸/۳ و ۸ دسی‌زیمنس بر متر از منبع کلرید سدیم) و دو سطح فسفر (۴۰ و ۸۰ میلی‌گرم در کیلوگرم خاک از منبع منوکلسیم فسفات) بود. نتایج نشان داد که غلظت و جذب کل سدیم، کلر و منیزیم در رقم خاردار بیشتر از رقم ویروفلی، اما غلظت و جذب کل نیتروژن، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس کمتر از ویروفلی بود. غلظت و جذب کل فسفر و کلسیم در دو رقم اسفناج مشابه بود. کاربرد ۸۰ میلی‌گرم فسفر، وزن خشک رقم خاردار را افزایش داد، اما بر وزن خشک رقم ویروفلی تأثیر معنی‌دار نداشت. در رقم خاردار، جذب کل نیتروژن، فسفر، کلسیم، منیزیم، روی، مس، سدیم و کلر و در رقم ویروفلی جذب کل فسفر و مس با کاربرد فسفر افزایش معنی‌دار یافت. تیمار فسفر، جذب کل نیتروژن، کلسیم، منیزیم، سدیم و کلر را در رقم ویروفلی کاهش معنی‌دار داد. کاربرد کلرید سدیم (شوری) سبب افزایش معنی‌دار وزن تر هر دو رقم و وزن خشک رقم ویروفلی گردید. جذب کل نیتروژن در رقم خاردار تحت تأثیر تیمار شوری کاهش اما در رقم ویروفلی افزایش معنی‌دار پیدا کرد. شوری در هر دو رقم، جذب کل کلسیم و منیزیم را کاهش اما جذب کل روی، سدیم و کلر را افزایش معنی‌دار داد. جذب کل مس در رقم ویروفلی، در حضور شوری، افزایش معنی‌دار یافت. بنابراین پاسخ‌های دو رقم اسفناج به شوری و کاربرد فسفر متفاوت بود. اما به طور کلی، ارقام خاردار و ویروفلی را به دلیل بهبود رشدشان با کاربرد کلرید سدیم می‌توان در گروه گیاهان نسبتاً مقاوم به شوری قرار داد.
جمال شیخی، عبدالمجید رونقی،
دوره ۳، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۱ )
چکیده
به منظور بررسی اثر کاربرد نیتروژن و شوری بر عملکرد ماده خشک، جذب نیتروژن، غلظت نیترات در گیاه، راندمان زراعی، راندمان فیزیولوژیک، بازیافت ظاهری نیتروژن و کلروفیل اندام هوایی اسفناج (رقم ویروفلی) و همچنین نیتروژن کل، نیتروژن نیتراتی و قابلیت هدایت الکتریکی خاک پس از برداشت، آزمایشی در شرایط گلخانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طراحی و اجرا شد. تیمارها شامل پنج سطح نیتروژن (صفر، ۷۵، ۱۵۰، ۲۲۵ و ۳۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک از منبع اوره) و چهار سطح شوری (صفر، ۱، ۲ و ۳ گرم کلرید سدیم بر کیلوگرم خاک) بود. نتایج نشان داد که کاربرد ۱ و ۲ گرم کلرید سدیم اثر معنی‌داری بر میانگین عملکرد اندام هوایی اسفناج نداشت. اما افزودن ۳ گرم کلرید سدیم، عملکرد اندام هوایی را به‌طور معنی‌داری کاهش داد. کاربرد شوری بر غلظت نیترات، قرائت کلروفیل برگ اسفناج، راندمان زراعی، بازیافت ظاهری نیتروژن اندام هوایی و غلظت نیتروژن کل خاک پس از برداشت اثر معنی‌داری نداشت؛ اما راندمان فیزیولوژیک را کاهش داد. با افزایش سطح نیتروژن، عملکرد، جذب کل نیتروژن و کلروفیل اندام هوایی و غلظت نیتروژن کل خاک پس از برداشت افزایش، و راندمان زراعی و راندمان فیزیولوژیک کاهش یافت. کاربرد سطح بالای نیتروژن اثر سوء تیمار شوری ۳ گرم کلرید سدیم را در کاهش عملکرد اندام هوایی اسفناج تشدید نمود. در شرایط آزمایش حاضر، آستانه شوری رقم ویروفلی بیشتر از ۸ دسی‌زیمنس بر متر بود که به مراتب بیش از آستانه ذکر شده برای اسفناج در بیشتر منابع (۲ دسی‌زیمنس بر متر) است. کاربرد ۲۲۵ میلی‌گرم نیتروژن (بدون کاربرد کلرید سدیم) بهترین سطح نیتروژن از لحاظ عملکرد ماده خشک اسفناج بود.
امید بابایی مقدم، علی شاهنظری، میرخالق ضیاءتبار احمدی، قاسم آقاجانی،
دوره ۵، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۳ )
چکیده
به‌منظور شبیه‌سازی روش‌های مختلف کم‌آبیاری از طریق اعمال تنش شوری بر خصوصیات فیزیکی ریشه گیاه لوبیا چشم بلبلی، تحقیقی در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. این طرح در سال ۱۳۹۰ و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با ۵ تیمار و ۳ تکرار و تحت کشت هیدروپونیک در محیط کشت هوگلند انجام شد. تیمارها عبارت بودند از: تیمار بدون تنش شوری (WS) (EC=۰,۸ dS/m)، DS۱ و DS۲ که در آنها کل ریشه به‌ترتیب در محلول‌های باEC=۲.۳ dS/m و EC=۳.۶ dS/m قرار داشت و PRS۱ و PRS۲ که در آنها یک طرف ریشه در محلول بدون تنش شوری و طرف دیگر به‌ترتیب در محلول‌های با EC=۲.۳ dS/m و EC=۳.۶ dS/m قرار داشت. شانزده مرحله عکس‌برداری از ریشه به‌مدت ۴۵ روز بعد از اعمال تیمارها انجام پذیرفت و پارامترهای قطر، طول، مساحت و حجم ریشه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تیمارهای شوری بر رشد طول ریشه و متعاقب آن بر رشد مساحت و حجم آن اثر معنی‌داری داشتند. با توجه به این‌که محیط کشت با میزان EC=۳.۶ dS/m در تیمارهای WS، PRS۱ و PRS۲ رشد ریشه‌ها را به‌شدت کاهش داد، این مقدار EC برای رشد لوبیا چشم بلبلی توصیه نمی‌گردد.
مژده خلیل‌پور، وحید مظفری،
دوره ۷، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۵ )
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف بنزیلآدنین، نیتروژن و شوری بر خصوصیات رشدی دانهال‌های پسته رقم بادامی ریز زرند، یک آزمایش فاکتوریل با سه فاکتور: بنزیلآدنین (صفر، ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی‌گرم بر لیتر)، نیتروژن (صفر و ۱۰۰ میلی‌گرم در کیلوگرم خاک از منبع نیترات آمونیم) و شوری (صفر و ۲۰۰۰ میلی‌گرم کلرید سدیم در کیلوگرم خاک)، در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به‌مدت ۲۴ هفته در گلخانه اجرا شد. نتایج نشان داد که علی‌رغم این که شوری باعث کاهش معنی‌دار وزن خشک اندام هوایی و ریشه دانهالها گردید، اما محلول‌پاشی ۵۰۰ میلی‌گرم بر لیتر بنزیلآدنین، وزن خشک اندام هوایی و ریشه را به‌ترتیب ۱۲۵ و ۸۶ درصد افزایش داد. لیکن، با مصرف توأم نیتروژن و بنزیلآدنین، وزن خشک اندام هوایی و ریشه به‌ترتیب بیش از ۳ و ۲ برابر افزایش یافت. نتایج همچنین نشان داد که تنش شوری باعث کاهش معنی‌دار سطح برگ و طول سیستم ریشه‌ای گردید. اما مصرف توأم نیتروژن و بیشترین غلظت بنزیلآدنین، سطح برگ و طول سیستم ریشه‌ای را به‌ترتیب بیش از ۳ و ۵/۲ برابر افزایش داد. نتایج اثرهای سه‌گانه نیز نشان داد که گرچه در شرایط شور ارتفاع، تعداد برگ و قطر ساقه به‌طور معنی‌داری کاهش یافتند، لیکن مصرف توأم نیتروژن و بنزیلآدنین در افزایش این خصوصیات رشدی چشمگیر‌تر از مصرف جداگانه این تیمارها بود. در نهایت، می‌توان چنین نتیجه‌گیری نمود که مصرف توأم نیتروژن و بنزیلآدنین در کاهش اثرهای مخرب شوری بر خصوصیات رشدی دانهال‌های پسته مؤثرتر از مصرف این تیمارها به‌تنهایی بود.
سعید عشقی، سمیه محرمی، بابک جمالی،
دوره ۷، شماره ۴ - ( ۱۱-۱۳۹۵ )
چکیده
به خاطر روند رو به رشد شور شدن منابع آب و ناگزیر بودن استفاده از آب‌های غیر متعارف، پژوهشی با هدف تعیین دامنه تحمل شوری توت‌فرنگی رقم "پاروس" و نقش احتمالی اسید سالیسیلیک در تخفیف اثر منفی شوری برنامه‌ریزی شد. در این پژوهش، تأثیر سطوح مختلف شوری (صفر، ۲۰ و ۴۰ میلی‌مولار در محلول غذایی) و اسید سالیسیلیک (صفر، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر به‌صورت محلول‌پاشی) بر این گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نشاهای ریشه‌دار در گلدان‌های پلاستیکی ۳ لیتری حاوی محیط کشت پرلایت و کوکوپیت (۱:۱) در گلخانه کشت شدند. دمای روز و شب به ترتیب ۳±۲۳ و ۳±۱۵ درجه سلسیوس، نور طبیعی خورشید و رطوبت نسبی ۶۰ تا ۷۰ درصد بود. پس از استقرار گیاهان، تیمارهای شوری اعمال شد. نتایج نشان داد که شوری دارای تأثیر منفی بر بیشتر ویژگی‌های مورد ارزیابی بود، و باعث کاهش وزن‌تر و خشک شاخساره و ریشه‌ها گردید. همچنین، شوری باعث کاهش ویتامین ث میوه‌ها شد. محلول‌پاشی برگی اسید سالیسیلیک در غلظت ۲۰۰ میلی‌گرم در لیتر باعث افزایش سطح تحمل گیاهان نظیر سطح برگ، وزن خشک شاخساره و ریشه و عملکرد گردید. این اثر بهبود دهنده با افزایش غلظت نمک به ۴۰ میلی‌مولار کاهش یافت. به طور کلی، کاربرد اسید سالیسیلیک، به‌ویژه در غلظت ۲۰۰ میلی‌گرم در لیتر، در شرایط شوری ملایم توانست اثر منفی تنش شوری بر رشد گیاه توت‌فرنگی را کاهش دهد.
معصومه بیرانوند، عبدالحسین رضایی نژاد، سیده زهرا حسینی،
دوره ۸، شماره ۱ - ( ۲-۱۳۹۶ )
چکیده
در این پژوهش تأثیر دو گونه قارچ میکوریزا بر رشد، عملکرد و میزان اسانس شمعدانی معطر تحت تنش شوری بررسی شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر اساس طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان در سال ۱۳۹۳ انجام شد. فاکتورها شامل بستر کاشت در چهار سطح (خاک شاهد استریل و غیر استریل، بستر استریل حاوی قارچ Glomus mosseae و قارچ G. intraradices) و شوری کلریدسدیم در سه سطح (۰، ۳۰ و ۶۰ میلی‌مولار) بود. نتایج نشان داد که بین میانگین ویژگی‌های ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد شاخه‌های جانبی، تعداد و سطح برگ، طول و حجم ریشه، وزن تر و خشک برگ، وزن تر ساقه و ریشه، وزن تر و خشک شاخساره، میزان و عملکرد اسانس، محتوای آب نسبی و نشت الکترولیت در سطح احتمال ۰۵/۰ و بین میانگین ویژگی‌های تعداد گره، قطر ریشه، وزن خشک ساقه و وزن خشک ریشه در سطح احتمال ۰۱/۰ اختلاف معنی‌داری وجود داشت. با افزایش میزان شوری ویژگی‌هایی مانند ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد شاخه‌جانبی، تعداد و سطح برگ، وزن‌تر و خشک گیاه و عملکرد اسانس کاهش ولی میزان اسانس افزایش یافت. تلقیح با هر دو گونه قارچ میکوریزا با افزایش محتوای نسبی آب و کاهش نشت الکترولیت همراه بود که سبب افزایش رشد، وزن تر و خشک شاخساره، میزان و عملکرد اسانس در شرایط شوری شد؛ به‌طوری‌که در شوری ۶۰ میلی‌مولار قارچ‌های G. mosseae و G. intraradices به ترتیب باعث افزایش ۹/۴۱ و ۸/۵۶ درصد عملکرد اسانس در مقایسه با شاهد در همان سطح شوری در بستر استریل شدند. براساس نتایج پژوهش حاضر و باتوجه به سازگاری میکوریزا با محیط زیست، استفاده از قارچ‌های مذکور به منظور مقاومت در برابر تنش و کاهش اثرات شوری برای دستیابی به عملکرد مناسب در شمعدانی قابل توصیه است.
عبداله صداقت پور، بهمن زاهدی، عبداله احتشام نیا،
دوره ۱۱، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۹ )
چکیده
در مناطق خشک و نیمه‌خشک، شوری آب و خاک تولید محصولات کشاورزی را محدود می‌کند. ارزیابی تحمل به شوری گیاهان به‌منظور کشت در مناطق شور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌منظور بررسی تأثیر تنش شوری بر ده ژنوتیپ مختلف فلفل، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار طی سال ۱۳۹۳ در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا شد. فاکتور اول، تیمار شوری با استفاده از کلرید سدیم (NaCl) در چهار سطح صفر، ۲۵ ،۵۰ و ۷۵ میلی‌مول در لیتر و فاکتور دوم شامل ۱۰ ژنوتیپ مختلف فلفل قلمی (ژنوتیپ‌های بانه، چهارمحال، سبزوار، ارومیه، میناب، تبریز، لردگان، شهرکرد، مراغه و قالاجیغ) به‌صورت کشت خاکی در گلدان بود. تجزیه آماری نشان داد مشخصه‌های کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، وزن تازه و خشک ریشه و وزن تازه و خشک برگ با افزایش میزان شوری، کاهش معنی‌داری داشتند. به‌گونه‌ای که تمامی صفات مورد بررسی در تیمار ۷۵ میلی‌مولار، بیشترین کاهش را نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. همچنین تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که تنها میزان پرولین با افزایش شوری، افزایش یافت به‌گونه‌ای که کم‌ترین میزان پرولین مربوط به تیمار شاهد و بیشترین میزان آن مربوط به تیمار ۷۵ میلی‌مولار بود.
لیلا چهل‌تنان، بهرام بانی‌نسب، مهدیه غلامی،
دوره ۱۳، شماره ۱ - ( ۳-۱۴۰۱ )
چکیده
تنش شوری از مهم‌ترین تنش‌های غیرزیستی است که عملکرد و کیفیت گیاهان را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. کاربرد سولفید هیدروژن سبب افزایش تحمل به تنش‌های مختلف از جمله شوری در گیاهان می‌شود. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سولفید هیدروژن بر کاهش خسارت تنش شوری در پایه بادام تلخ بود. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با ۴ تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل چهار سطح شوری (۰، ۳۰، ۶۰ و ۹۰ میلی‌مولار کلرید سدیم) و چهار سطح سولفید هیدروژن (۰، ۰/۰۵، ۰/۱ و ۰/۱۵ میلی‌مولار) بود. نتایج نشان داد تنش شوری به‌ویژه در غلظت ۹۰ میلی‌مولار کلرید سدیم سبب کاهش معنی‌دار طول ساقه، شاخص کلروفیل و محتوای نسبی آب برگ و افزایش معنی‌دار شاخص خسارت ظاهری، نشت یونی، میزان پرولین، سدیم برگ و ریشه و فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز برگ شد. در مقابل کاربرد سولفید هیدروژن در غلظت‌های ۰/۱ و ۰/۱۵ میلی‌مولار با کاهش نشت یونی، میزان سدیم ریشه و افزایش معنی‌دار میزان پرولین، شاخص کلروفیل و فعالیت آنزیم‌های ضداکسایشی سبب تعدیل آثار منفی تنش شوری و بهبود رشد گیاه شد.
میثم منظری توکلی، بهمن زاهدی، حمید رضا روستا،
دوره ۱۳، شماره ۱ - ( ۳-۱۴۰۱ )
چکیده
امروزه شور و قلیائی شدن آب و خاک به یک مشکل زیست‌محیطی تبدیل شده که تولید محصولات کشاورزی را محدود کرده است. نور از فاکتورهای اصلی تنظیم‌کننده رشد و نمو گیاهان است. سیلیسیم نقش بسیار مهمی در رشد و عملکرد گیاهان دارد. استفاده از سیلیسیم و نور LED می‌تواند سبب کاهش محدودیت تولید محصولات کشاورزی در شرایط شور و قلیائی شود. بدین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار برای بررسی اثر غلظت‌های ۰ و ۷۵ میلی‌گرم بر لیتر سیلیکات سدیم و چهار منبع نور طبیعی گلخانه (شاهد)، نور قرمز (%۱۰۰)، نور آبی (%۱۰۰) و نور قرمز %۷۰ + نور آبی %۳۰ با شدت ۲۰۰ میکرومول بر متر مربع در ثانیه بر گیاه عروسک پشت‌پرده تحت غلظت‌های مختلف تنش بی‌کربنات سدیم + کلرید سدیم (شاهد، ۴۰ + ۱۰ و ۸۰ + ۲۰ میلی‌مولار) و ارزیابی کارایی آنها در کاهش اثر تنش اجرا شد. نتایج نشان داد تغذیه برگی سیلیسیم همزمان با کاربرد نور LED هم در شرایط غیرتنش و هم در شرایط تنش ملایم و شدید باعث افزایش محتوای نسبی آب برگ و همچنین کارایی مصرف آب شد که این افزایش به‌ویژه در شرایط تنش شدید چشمگیر بود. استفاده از سیلیسیم میزان فنل و پرولین را هم در شرایط غیرتنش و هم در شرایط تنش افزایش داد و کاربرد نور LED به‌ویژه نور آبی + قرمز نیز باعث افزایش این شاخص‌ها شد. اگرچه اثر برهمکنش عوامل مورد بررسی بر میزان قندهای محلول، آنزیم گلوتامین سنتتاز ریشه و اندام هوایی، عناصر منگنز و روی و شاخص سبزینگی گیاه معنی‌دار نشد ولی کاربرد سیلیسیم و همچنین نور LED اثر افزایشی بر تمام این شاخص‌ها داشتند. بنابراین کاربرد سیلیسیم و نور LED می‌تواند سبب بهبود شاخص‌های رشدی گیاه عروسک پشت‌پرده و افزایش مقاومت این گیاه به تنش شوری-قلیائیت شود.
زهرا خدادادی، مریم مودی، سید موسی موسوی کوهی، محبوبه سادات حسین زاده،
دوره ۱۵، شماره ۳ - ( ۶-۱۴۰۳ )
چکیده
در برخی از نواحی شور به دلیل فعالیت‌های صنعتی، آلاینده‌هایی مانند فلزات سنگین گسترش یافته است. گیاهان شورزی می‌توانند برای گیاه‌پالایی این نواحی مفید باشند. به‌منظور بررسی اثر شوری و فلز سنگین مس و اثر برهمکنش آنها بر گیاه شورزی جارو (.Bassia scoparia L)، دو آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه هیدروپونیک دانشگاه بیرجند انجام شد. در آزمایش اول، آثار اصلی و برهمکنش پنج سطح شوری (صفر، ۱۰۰، ۲۰۰، ۳۰۰ و ۴۰۰ میلی‌مولار) و پنج غلظت فلز سنگین مس (صفر، ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی‌گرم بر لیتر) بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر جارو مورد سنجش قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد که افزایش شوری و غلظت مس تأثیر منفی معنی‌داری بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌های جارو دارد. در آزمایش دوم، در کشت گلدانی اثر سه سطح شوری (صفر، ۱۰۰ و ۳۰۰ میلی‌مولار) و سه غلظت مس (صفر، ۵۰ و ۱۰۰ میلی‌گرم بر لیتر) بر صفات رشدی و غلظت سدیم و مس در ریشه و شاخساره مورد بررسی قرار گرفت. شوری به‌طور معنی‌داری غلظت سدیم را در ریشه و شاخساره افزایش داد اما تأثیری بر غلظت مس در ریشه و شاخساره نداشت. تحت تأثیر غلظت مس در محیط ریشه، غلظت این فلز در ریشه و شاخساره افزایش یافت. با این وجود، گیاه جارو به دلیل داشتن ضرایب انباشتگی کمتر از یک، برای استخراج گیاهی فلز سنگین مس مناسب به‌نظر نمی‌رسد، هر چند با دارا بودن زی‌توده مناسب و جذب قابل توجه مس در ریشه می‌تواند برای تثبیت این فلز مورد استفاده قرار گیرد.
