نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

به منظور تعیین و ارزیابی شاخص­های مکانیزاسیون، شامل انرژی و اقتصادی، در کشت خیار و گوجه­فرنگی گلخانه­ای، تحقیقی در سال 91-1390 در قالب طرح ترتیبی- فاکتوریل و با سه تکرار در استان خوزستان انجام گردید. گلخانه­های مورد بررسی از نظر سازه و کلیه سیستم­های به­کار برده شده کاملاً مشابه بودند. تیمارهای مورد بررسی به ترتیب شامل دو ناحیه کشت شده در شمال و جنوب استان (عامل اول)، محصولات خیار و گوجه­فرنگی (عامل دوم) و سطوح زیر کشت در سه مساحت 1000، 3000 و 5000 متر مربعی (عامل سوم) تعیین شدند. ابتدا پرسش­نامه­ای تهیه گردید و سپس با انجام مصاحبه با گلخانه­داران و تکمیل نمودن این پرسش­نامه برای تمامی گلخانه­های مورد مطالعه، اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه انرژی نهاده­های مصرفی و تعیین شاخص­های انرژی و اقتصادی به­دست آمد. نتایج به­دست آمده در بخش انرژی نشان داد که تولید محصول خیار در سطح 3000 متر مربع در جنوب استان و تولید محصول گوجه­فرنگی در سطح 5000 متر مربع در نواحی شمالی استان به ترتیب دارای بیشترین بهره­وری انرژی می­باشند. از طرفی، نتایج ارزیابی اقتصادی بیانگر این نکته بود که کشت گوجه­فرنگی دارای درآمد و نهایتاً سود ناخالص بیشتری بوده و از نظر شاخص نرخ بازده داخلی طرح، کشت گوجه­فرنگی گلخانه­ای در نواحی شمالی استان مقرون به صرفه­تر است. بنابراین، با توجه به نتایج به­دست آمده، کشت گوجه­فرنگی در سطح 5000 متر مربع و در گلخانه­های نواحی شمال استان خوزستان پیشنهاد گردید.