نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

به منظور ارزیابی اثر سطوح مختلف فسفر و بور بر عملکرد، اجزای عملکرد، کیفیت دانه (پروتئین و روغن) و مقدار فسفر و بور کلزا (Brassica napus L.)، آزمایشی گلخانه‏ای (با هدف حذف سایر عوامل محیطی مؤثر بر پارامترهای رشد، که در مزرعه قابل کنترل نیستند) مرکب از دو رقم کلزا (طلایه و زرفام)، سه سطح فسفر (صفر، 25 و 50 میلی­گرم بر کیلوگرم) و سه سطح بور (صفر، 2 و 4 میلی­گرم بر کیلوگرم) در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که ارقام مورد آزمایش کلزا از نظر عملکرد دانه، ارتفاع ساقه، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه و مقدار نیتروژن، فسفر، بور و روغن دانه تفاوت معنی­داری داشتند. افزایش سطح فسفر به طور معنی­داری وزن خشک دانه، کاه و کلش، ریشه و عملکرد زیستی و نیز ارتفاع ساقه، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد پروتئین و عملکرد و درصد روغن دانه را افزایش داد (05/0P≤). اما غلظت نیتروژن دانه در اثر کاربرد فسفر کم شد. کاربرد بور تنها غلظت و جذب کل بور و درصد روغن دانه را در هر دو رقم کلزا به صورت معنی‏داری افزایش داد. همبستگی مثبت و معنی‏داری بین عملکرد دانه با عملکرد پروتئین، تعداد خورجین در بوته و وزن هزار دانه وجود داشت. کاربرد فسفر و بور، غلظت و جذب کل فسفر و بور را در دانه­ی هر دو رقم کلزا افزایش داد. اثر برهمکنش فسفر و بور بر بیشتر متغیرهای مورد مطالعه مثبت بود؛ ولی معنی‏دار بودن این اثر در دو رقم متفاوت بود. انجام آزمایش مزرعه‏ای با سطوح بیشتری از فسفر و بور و ارقام متنوع کلزا توصیه می­شود.