دوره 14، شماره 4 - ( 10-1402 )
جلد 14 شماره 4 صفحات 84-67 |
برگشت به فهرست نسخه ها
بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، 83641-91769، ایران
چکیده: (781 مشاهده)
خشکی از مهم‌ترین تنش‌های غیرزیستی است که رشد و تولید گیاهان زراعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از این‌رو نیاز به بهبود ارقامی که از سازگاری زیاد و نیاز آبی کمی برخوردار باشند، وجود دارد. این پژوهش به‌منظور ارزیابی اثر سطوح آبیاری بر ارقام و لاین‌های امیدبخش پنبه، بهره‌گیری از شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش برای شناسایی و انتخاب ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی و همچنین مقایسه لاین‌های امیدبخش (KD-92-11،وKD-92-17 و KD-92-19) با ارقام شاهد آریا و غوزه قرمز (که مناسب مناطق پنبه‌کاری در استان‌های خراسان و اصفهان هستند)، انجام شد. بدین منظور، آزمایشی در قالب طرح کرت‌های خردشده در چهار سطح آبیاری (بدون تنش یا شاهد، 25، 50 و 75% کم‌آبیاری نسبت به شاهد) هر کدام با سه تکرار در سال 1399 در کاشمر اجرا شد. نتایج نشان داد که سطح آبیاری بر کلیه صفات مورد بررسی به‌جز درصد کیل و زودرسی تأثیر معنی‌داری داشته است. صفت وزن تک غوزه در سطوح آبیاری 25، 50 و 75% به‌ترتیب به میزان 7، 24 و 32% نسبت به سطح آبیاری بدون تنش کاهش یافت. صفت عملکرد کل نیز در شرایط مشابه به‌ترتیب به میزان 3، 34 و 48% کاهش یافت. بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی از نظر کلیه صفات مورد بررسی (به‌جز درصد کیل و زودرسی) و شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش تفاوت معنی‌داری وجود داشت، که بیان‌گر تنوع ژنتیکی زیاد در بین ژنوتیپ‌ها از نظر تمامی صفات مورد بررسی و شاخص‌های محاسبه‌شده است و می‌تواند در بهبود انتخاب در برنامه‌های اصلاحی مؤثر باشد. مقایسه میانگین صفات در چهار سطح آبیاری نشان داد که با کاهش سطوح آبیاری از 25 به 75%، میانگین کلیه صفات کاهش یافت و بیش‌ترین کاهش در سطح آبیاری 75% تنش مشاهده شد. در هر یک از چهار سطح آبیاری، ارقام شاهد از نظر صفات وزن تک غوزه، عملکرد چین دوم و عملکرد کل نسبت به لاین‌های امیدبخش برتری داشتند. اما از نظر صفات درصد کیل، زودرسی، تعداد شاخه رویا و زایا و تعداد غوزه باز لاین‌های امیدبخش نسبت به ارقام شاهد برتری نشان دادند. در هر یک از سه سطح تنش، ارقام شاهد غوزه قرمز و آریا تفاوتی از نظر تحمل به تنش نشان ندادند ولی در مقایسه با لاین‌های امیدبخش از نظر صفات مختللف بین 5 تا 25 درصد از تحمل به تنش بیش‌تری برخوردار بودند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
روابط آب و گیاه
دریافت: 1402/7/23 | پذیرش: 1402/10/9 | انتشار: 1402/12/22
دریافت: 1402/7/23 | پذیرش: 1402/10/9 | انتشار: 1402/12/22
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
