نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

استخراج فلزات از معادن و فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی به مقدار قابل توجهی سبب آلودگی خاک‌ها به فلزات سنگین شده‌اند. یکی از روش‌های کنترل این آلودگی، استفاده از کانی‌های جاذب است. هدف تحقیق حاضر، مقایسه اثر کانی‌های جاذب (بنتونیت، زئولیت و سپیولیت) بر انتقال عناصر سنگین (سرب، روی و کادمیم) به بافت‌های گیاه آفتابگردان است. تیمارها عبارت بودند از: خاک غیر آلوده به عناصر سنگین، خاک آلوده به عناصر سنگین، خاک آلوده به عناصر سنگین مخلوط با کانی بنتونیت، خاک آلوده به عناصر سنگین مخلوط با کانی زئولیت و خاک آلوده به عناصر سنگین مخلوط با کانی سپیولیت. هر نوع خاک در یک گلدان قرار داده شد و گیاه آفتابگردان در آن‌ها کشت گردید. پس از 70 روز، گیاهان برداشت شدند و مقدار عناصر سنگین در آنها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که جذب فلزات از خاک غیر‌آلوده نسبت به سایر خاک‌ها خیلی کمتر بوده و خاک آلوده به عناصر سنگین مخلوط با کانی سپیولیت، باعث افزایش جذب کادمیم و روی به ترتیب به میزان 37/0 و 17/7 میلی‌گرم بر کیلوگرم توسط گیاه گردید. البته این افزایش جذب نسبت به جذب در سایر تیمار‌ها تفاوت معنی‌داری نشان نداد. کانی زئولیت، جذب روی و کادمیم را به‌ترتیب به میزان 12 و 21/0 میلی-گرم بر کیلوگرم و کانی بنتونیت، جذب سرب را به اندازه 05/3 میلی‌گرم بر کیلوگرم، بدون اختلاف معنی‌دار با جذب در سایر تیمار‌ها، کاهش دادند. جذب روی در اندام‌های هوایی گیاه حدود 2/12 میلی‌گرم بر کیلوگرم بیشتر از جذب آن در ریشه بود. بر عکس، ریشه‌ها بیش از اندام‌های هوایی، کادمیم و سرب را جذب کردند. علی‌رغم مقدار زیاد فلزات سنگین مورد مطالعه در خاک‌های آلوده، قدرت قابل توجه آفتابگردان برای جذب و ظرفیت جذب زیاد کانی‌های مورد ‌استفاده، به‌علت رسوب فلزات سنگین مورد مطالعه در خاک، میزان جذب این فلزات توسط آفتابگردان و جذب آن‌ها در سطح کانی‌ها خیلی کم بود.

واژه‌های کلیدی: آلودگی خاک، فلزات سنگین، ظرفیت جذب

متن کامل [PDF 189 kb]   (4617 دریافت)    

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---

---