نشریه علمی پژوهشی روابط خاک و گیاه

این مطالعه به منظور تعیین حساسیت 27 ژنوتیپ برنج محلیو اصلاح شده ایرانی نسبت به تنش شوری ناشی از کلرید سدیم به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در دو سطح شوری صفر و 100 میلی­مولار وسه تکراردر گلخانه تحقیقاتی مرکز پژوهشی کشت بدون خاک دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ‌های برنج ایرانی از نظر ویژگی‌های اگرومورفولوژیک مورد مطالعه در شرایط شور و غیر شور تنوع ژنتیکی قابل توجهی با یکدیگر داشتند. همچنین، در بین ژنوتیپ‌های محلی شمال، اصلاح شده شمال و مرکزی ایران نیز تنوع چشمگیری در پاسخ به تنش شوری مشاهده شد. در مقایسه با اندام هوایی، ریشه گیاه برنج به تنش شوری حساس­تر بوده و با سرعت بیشتری به تنش پاسخ داد. حفظ سطح برگ سبز یا سبزبمان گیاه از عوامل مؤثر در تحمل به شوری ژنوتیپ‌های برنج بود. میانگین وزن خشک کل در ژنوتیپ­های محلی شمال، اصلاح شده شمال و مرکزی در تیمار غیر شور به ترتیب 94/0، 09/1 و 38/1 گرم در هر بوته بود، که در شوری 100 میلی­مولار کلرید سدیم به­ترتیب به 46/0، 59/0 و 58/0 گرم در بوته کاهش یافت. در بین ژنوتیپ‌های محلی شمال، اصلاحی شمال و مرکزی ایران به ترتیب دیلمانی، ندا و جوزدان بیشترین تحمل و ژنوتیپ‌های دم‌سرخ، شیرودی و زاینده‌رود کمترین تحمل به شوری ناشی از 100 میلی‌مولار کلرید سدیم را نشان دادند. از تنوع ژنتیکی ارقام برنج ایرانی در تحمل به شوری می‌توان در توسعه تحمل به شوری و نیز در راستای مدیریت زراعی تولید برنج در شرایط شور بهره‌برداری کرد.